ضرورت تشکیل اتحادیه دانشگاه‌های سازمان همکاری شانگ‌های

به گزارش مجله خبری نگار، دکتر سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران و رئیس اجلاس روسای دانشگاه‌های برتر کشور در آیین افتتاح ششمین اجلاس روسای دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه در دانشگاه لومونوسف مسکو، گفت: امروز در شرایطی ششمین اجلاسیه روسای دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه در حال برگزاری است که روابط ایران و روسیه در بالاترین سطح سیاسی خود قرار دارد و شاهد همسویی در مواضع سیاسی به‌ویژه در بحران‌های منطقه‌ای و جهانی و نیز رویکرد انتقادی به نظام بین‌المللی، در سطح رهبران ارشد سیاسی دو کشور ایران و روسیه هستیم لذا بستر بسیار مناسبی برای همکاری علمی دو کشور ایجاد شده است که در تاریخ روابط فی‌مابین هیچ‌گاه شاهد چنین وضعیتی نبوده‌ایم.

رئیس دانشگاه تهران با این حال تصریح کرد: متاسفانه با وجود توسعه مناسب روابط سیاسی، موفقیت چندانی در توسعه روابط اقتصادی و اجتماعی و بویژه روابط علمی و فرهنگی متناسب با ظرفیت‌های دو کشور نداشته‌ایم.

وی ادامه داد: لذا با توجه به ارتباطات سیاسی و اقتصادی ایران با روسیه، لازم است که ارتباطات علمی و دانشگاهی نیز همپای آن رشد و گسترش یابد. تجربه گذشته روابط ایران و روسیه نشان می‌دهد که این روابط، فراز و فرود‌های زیادی داشته است و به نظر می‌رسد که برای دستیابی به تعاملات راهبردی و پایدارسازی این روابط، تعاملات علمی گسترده بین نهاد‌های علم و فناوری دو کشور به شدت ضرورت دارد.

دکتر مقیمی در تبیین ضرورت گسترش ارتباطات علمی و دانشگاهی ایران و روسیه، افزود: ایران و روسیه به عنوان دو کشور همسایه از دیرباز دارای اشتراکات فرهنگی و منافع مشترک هستند و امروزه نیز دشمنان مشترکی دارند که با حربه‌های متعدد من‌جمله تحریم و تهدید امنیت‌شان از سوی آن‌ها مواجه شده‌اند؛ لذا نهاد‌های علمی دو کشور در این شرایط حساس، نقطه قوت و اتکای دو کشور به شمار می‌آیند.

استاد دانشگاه تهران ادامه دارد: امروزه نظام سلطه، این نقطه قوت کشور‌های مستقل را نشانه گرفته و بر علم و عالمان ملل مستقل می‌تازند و می‌کوشند تا موانع متعددی بر جامعه علمی آن‌ها ایجاد کنند. هجمه سنگین و اتهام‌زنی آن‌ها در سال‌های اخیر به توسعه علمی در حوزه انرژی و فناوری هسته‌ای ایران یکی از مصداق‌های بارز این دشمنی‌هاست که البته حمایت‌های قابل تمجید فدراسیون روسیه در مجامع بین‌المللی از ایران، تبدیل به یک نماد همکاری سازنده بین دو کشور شده است. البته آن‌ها هیچ‌گاه دست از دشمنی خود برنمی‌دارند. امروزه همین دشمنی‌ها کما بیش متوجه کشور فدراسیون روسیه شده است.

دکتر مقیمی گفت: کشور‌های سلطه‌گر تلاش دارند تا علم و فناوری را از مسیر اصلی‌اش خارج سازند و بجای اینکه علم در جهت آسایش و رفاه مردم عمل کند، از علم به عنوان ابزاری برای سلطه و سلب آسایش ملل دیگر استفاده می‌کنند. جهان سلطه امروز بر علم و عالمان ملل مستقل می‌تازد و هم خودشان را از علم آن‌ها محروم می‌سازند و هم موانع متعددی بر ملل مستقل ایجاد می‌کنند.

رئیس دانشگاه تهران با بیان اینکه «رویکرد حاکم بر دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران که مبتنی بر آموزه‌های اسلامی است، توسعه علم نافع و بهره‌مندی از علم به عنوان ابزاری برای آسایش و رفاه و صلح است.»، خاطرنشان کرد: همیشه اسلام مروج و مشوق علم و آگاهی بوده و علم و تحقیق را بر مسلمانان تکلیف نموده است و نه تنها حاکمان واقعی مسلمان مانعی بر سر پیشرفت علمی نبوده‌اند، بلکه با تکریم عالمان و فراهم‌سازی حضور آن‌ها در کانون‌های تصمیم‌گیری، علم را در خدمت جامعه قرار داده‌اند و ملل جهان از علوم آن‌ها در حوزه‌های مختلف فلسفه، ادبیات، علوم اجتماعی و رفتاری، مهندسی، علوم پایه، هنر و پزشکی بهره‌های فراوان برده‌اند.

دکتر مقیمی با بیان این مقدمه، کارویژه‌هایی را متوجه اجلاس روسای دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه دانست و گفت: این اجلاسیه رسالت مهمی بر دوش دارد و برای ایفای نقش تاریخی خود به عنوان یک نهاد تسهیل‌گر و هماهنگ‌کننده، باید فراتر از تفاهم‌نامه‌های قبلی، گام‌های عملیاتی بردارد تا در راستای مأموریت‌های دانشگاه کارآفرین، ضمن تقویت جنبه‌های آموزشی، پژوهشی و فناورانه، در جهت حل مسائل جامعه گام بردارند؛ لذا انتظار می‌رود که این اجلاسیه سازوکار‌های اثربخشی کارکرد‌های درونی و برونی دانشگاه‌های دو کشور را فراهم سازد.

پیشنهاد راه‌اندازی مرکز تعاملات علم و فناوری دانشگاه‌های ایران و روسیه

وی افزود: ما خواهان توسعه تعاملات علمی در دو بخش هستیم. یکی ارتقای کارکرد‌های درونی دانشگاهایمان در حوزه آموزشی و پژوهشی و دیگری کمک به حل مسائل و موضوعات مشترک بین دو کشور. برای تحقق کارکرد‌های درونی و بیرونی دانشگاه‌هایمان مطابق مشخصه‌های دانشگاه کارآفرین در قالب تفاهم‌نامه اجلاسیه، نیاز است تا نهاد‌ها و کارگروه‌های مرتبط با آن‌ها شکل بگیرد. پیشنهاد می‌کنم مرکز تعاملات علم و فناوری دانشگاه‌های ایران و روسیه ایجاد شود و فضای فیزیکی مناسبی در دانشگاه تهران و دانشگاه دولتی لومونوسف مسکو برای آن در نظر گرفته شود تا به عنوان محلی برای پیگیری توافقات، تشکیل کارگروه‌های تخصصی و آمد و رفت دانشگاهیان دو کشور باشد.

رئیس دانشگاه تهران از ایجاد پایگاه‌های علمی مشترک، تبادل استاد و دانشجو، طراحی و اجرای دوره‌های آموزشی مشترک، اجرای پروژه‌های مشترک تحقیقاتی برای مسایل و دغدغه‌های مشترک، طراحی و اجرای نظام رتبه‌بندی دانشگاهی، برگزاری مرتب نمایشگاه‌های علمی و فناورانه در دانشگاه‌های دو کشور به منظور آشناسازی دانشگاهیان، فناوران و صاحبان کسب‌وکار‌ها که از طریق آن بتوانند دستاورد‌های دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان به نمایش درآید، به عنوان مصادیق قابل اجرا برای همکاری‌های علمی و دانشگاهی دو کشور نام برد.

دکتر مقیمی با اشاره به اهمیت «توافق راهبردی ایران و روسیه»، اظهار داشت: این سند راهبردی، چشم‌انداز روابط علمی دو کشور را مشخص می‌سازد؛ لذا از تنطیم‌کنندگان این سند می‌خواهم که در تنظیم بخش علم و فناوری سند و نهایی نمودن آن اعضای اجلاسیه دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه را در آن سهیم نمایند، علاوه بر آن پیشنهادم این است که برای کل بخش‌های سند راهبردی روابط ایران و روسیه، یک پیوست علمی توسط اعضای این اجلاسیه تنظیم شود تا بر اساس یک نقشه راه همکاری علمی و فناوری، این سند جنبه علمی و عملی‌تر به خود بگیرد.

وی از موافقتنامه کریدور شمال _ جنوب به عنوان یکی دیگر از ظرفیت‌های ارزشمندی که دانشگاه‌های دو کشور ایران و روسیه در قالب اجلاسیه روسای دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه می‌توانند به آن بپردازند، نام برد و گفت: راه‌گذر شمال جنوب از مهم‌ترین طرح‌های کارکردی اقتصادی در منطقه است که اوراسیا را از مسیر ایران به خلیج فارس و جنوب شرق آسیا متصل می‌کند. اگرچه دو دهه از امضای موافقت‌نامۀ کریدور شمال جنوب بین سه کشور ایران، روسیه و هند می‌گذرد، هنوز این طرح به طور کامل محقق نشده است.

استاد دانشکده مدیریت دانشگاه تهران یادآور شد: این مسیر که دریای عمان و بندر چابهار ایران را از راه روسیه به دریای بالتیک و فنلاند متصل می‌کند، در صورت عملیاتی شدن می‌تواند به یکی از مسیر‌های مهم حمل‌ونقل جایگزین و رقیب مسیر کانال سوئز تبدیل شود. در صورتی که کریدور شمال به جنوب توسعه یابد جریان انتقال کالا در جهان دگرگون می‌شود و فرصت‌های بسیار متنوع فرهنگی، علمی و اقتصادی در سایه این پروژه وجود دارد که اگر دانشگاهیان به آن ورود کنند، دستاورد‌های بی‌نظیری را برای دو کشور و منطقه به دنبال خواهد داشت.

رئیس دانشگاه تهران با بیان اینکه برای تقویت جایگاه نهاد‌های علمی کشور‌های مستقل در مقابل زیاده‌خواهی استکبار، نیاز است که جبهه علمی خود را تقویت کنیم؛ تاکید کرد: بنابراین با توجه به عضویت ایران در پیمان سازمان همکاری شانگهای، پیشنهاد مشخص بنده این است که با توجه به تجربه موفق اجلاسیه دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه، اتحادیه دانشگاه‌های سازمان همکاری شانگ‌های تشکیل شود و دانشگاه تهران آمادگی دارد تا دبیرخانه این اتحادیه را ایجاد نماید. البته در ملاقات با سفیر چین در ایران درخواست رسمی و مکتوب دانشگاه تهران در سال گذشته میلادی تقدیم شده است.

دکتر سید محمد مقیمی ابراز امیدواری کرد: در این اجلاسیه در خصوص ارتقای ساختار کنونی و تنظیم یک سند راهبردی جامع، چشم‌انداز مطلوبی برای اثربخش‌تر شدن آن ترسیم و به مرحله اجرا درآوریم.

رئیس دانشگاه تهران در آغاز سخنانش از میزبانی دانشگاه لومونوسف مسکو و همچنین ابتکار و تلاش‌های پروفسور سادوونیچی در شکل‌گیری و استمرار اجلاسیه روسای دانشگاه‌های برتر ایران و روسیه قدردانی کرد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه تهران، روسای دانشگاه‌های تهران، علوم پزشکی تهران، صنعتی شریف، علامه طباطبائی، صنعتی امیرکبیر، شهیدبهشتی، خواجه نصیرالدین طوسی، تبریز، شیراز و اصفهان، شاهد و فنی‌وحرفه‌ای در این اجلاس حضور دارند.